زمانی که از مدیری پرسیده می شود مدل تجارت شما چیست؟ در واقع سئوالات بیشماری پرسیده شده است چرا که مدل تجاری به سئوالات اصلی یک کسب و کار پاسخ می دهد. سئوالاتی مانند :

چگونه پول در می آوری ؟

جامعه هدف شما چیست ؟

ارزش های پیشنهادی شما ( خدمات یا محصولی ) چیست ؟

چگونه درآمد زایی می کنید ؟

چگونه مشتری را یافته، محصول و یا خدمات را به او فروخته و مشتری را حفظ می کنید ؟

چه کسانی به شما نیاز دارند ؟

نحوۀ ارائۀ محصولات و خدمات چگونه است ؟

و …

Business Model  در واقع نوع برنامه تجارت و پاسخ به سئوالات فوق است.

• Direct Sale
• Freemium
• Franchise
• Cutting Out The Middle Man
• Collective
• Bricks & Clicks
• Group Purchasing
• Loyalty
• Customization
• Business Developer
• Manufacturer Business
• Retailer Business
• Inventor Business
• Investor Business
• Landlord Business

Revenue Model نحوه درآمد زایی تجارت از مجموعه فعالیت ها و خدمات و محصولات را مشخص می نماید، و کلیدی ترین بخش Business Model است. تجارت های فعلی بسیار علاقه مند هستند که مدل و راه های درآمد زایی خود را افزایش دهند و وارد عرصه ی جدید درآمد زایی شوند که اینکار بسیار حساس می باشد، زیرا که افزودن مدل درآمد زایی اشتباه لطمه بسیار شدیدی به مدل های درآمد زایی قبلی که محل درآمد شرکت هستند وارد می نماید. همچنین انتخاب یک مدل درآمد زایی محکم و درست برای تجارت های نوپا و استارتاپ ها بسیار مهم و عامل دوام و ماندگاری تجارت خواهد بود.

• تبلیغات
• مدل Freemium
• مدل In App Purchasing
• Ecommerce – Direct Sale
• Affiliate Marketing
• Subscription
• Licensing
• Selling Data
• Sponsorship – Donations
• Build To Sell
• Per Transaction
• Per Service
• Percent Of Transaction
• …

هدف از تجارت، درآمد زایی است، لذا مهمترین و حساس ترین بخش به بررسی های مالی مربوط می شود.

در واقع در این بخش می بایست

• دارایی ها
• ارزش دارایی ها
• هزینه های ایجاد، راه اندازی و آغاز
• هزینه های دوره ای
• پیش بینی کمترین یا حداقل درآمد
• پیش بینی بالاترین یا حداکثر درآمد
• پیش بینی درآمد معمول
• Balance Sheet– سند بررسی بدهکاری، بستانکاری و ارزش کنونی شرکت در مقاطع مختلف زمانی
• جریان وجوه نقد یا Cash flow statement–سندی که جریان و مسیر ورود و خروج مالی را مشخص یا بررسی می نماید.
• بودجه : بررسی و پیش بینی بودجه مالی مورد نیاز در زمان، موضوعات و مکان های مختلف

شناخت درست مخاطب و آشنایی کافی باعث تصمیم گیری درست و ضامن موفقیت تجارت خواهد بود. بررسی این موارد با یافتن پاسخ سئوالاتی از قبیل سئوالات زیر امکان پذیر خواهد بود.

مرتبط با بازار

• چه کاستی وجود دارد ؟
• تقاضای چه چیزی زیاد است ؟
• عرضه چه چیزی کم است ؟
• چه صنفی مدت زیادی است تغییر نیافته ؟

مرتبط با مخاطبین

• چه کسی می خرد ؟
• چه چیزی می خرد ؟
• چرا می خرد ؟
• چگونه می خرد ؟
• چه زمانی می خرد ؟
• تا کنون چگونه می خریده است ؟

مرتبط با رقبا

• تجارت و یا برند لیدر کیست ؟
• چقدر بزرگ هستند ؟
• به دنبال چه مشتریانی هستند ؟
• استراتژی آن ها چیست ؟

امروزه Business Plan  در واقع استراتژی نجات و حفاظت از تجارت و شرکت شما است که به وضعیت شرکت و محیط امروز و فردای تجارت شما می پردازد.

• برنامه ها: ماموریت، تصویر، اهداف
• سازمان : ساختار سازمانی درست و مناسب
• رویه : روش های کارا و موثر اجرا
• تصدی : توانایی تاثیر گذاری در بازار که دیگران را به تقلید از شما و به عبارتی شما را به لیدر تجارت تبدیل کند.
• مهارت ها: استعداد، تخصص، قابلیت و مهارت های مورد نیاز تیم
• فرهنگ : باور، اعتقاد و فرهنگ های مورد نیاز جهت رسیدن به موفقیت

اطلاعات و نتیجه بررسی های فوق می بایست با یک فرمت استاندارد و صحیح در کنار هم قراربگیرند تا اثر بخشی لازم را پیدا کنند.

بخش های اساسی یک Business Plan  استاندارد:

• مدل تجاری
• مدل درآمد زایی
• خلاصه اجرایی
• معرفی شرکت
• محیط کسب و کار
• توضیحات شرکت
• توضیحات استراتژی
• بررسی مالی
• برنامه اجرایی

در زیر چک لیستی از Task  های ضروری وجود دارد که قبل از نوشتن Business plan  می بایست حتماً در نظر بگیریم.

• همه ی تیم را در تصمیم گیری در مورد اهداف درگیر کنید.
• هر چه قدر که می توانید در مورد مشتریان خود اطلاعات کسب کنید.
• رقبای خود را بشناسید
• نقاط قوت و ضعف خود را در برابر موقعیت ها و تهدید ها مشخص نمایید.
• توانایی ها و قابلیت های لازم جهت موفقیت را مشخص نمایید.
• مطمئن شوید که محاسبات مالی در مسیر درستی انجام شه است.
• چندین نسخه از آینده تجارت خود را تصور و بنویسید.
• بهترین و بدترین ها را در نظر بگیرید.
• بسنجید که آیا بهترین ها انگیزه های لازم را ایجاد می نماید؟

• آیا همه ی تیم را در تصمیم گیری در مورد اهداف درگیر کرده ایم ؟
• آیا به اندازه ی کافی در مورد مشتریان خود اطلاعات کسب کرده ایم ؟
• آیا رقبای خود را می شناسیم ؟
• آیا نقاط قوت و ضعف خود را در برابر موقعیت ها و تهدید ها مشخص کرده ایم ؟
• آیا توانایی، تخصص و قابلیت های مورد نیاز طرح جهت رسیدن به موفقیت را می دانیم ؟
• آیا محاسبات مالی در مسیر و به روش درستی انجام شده است ؟
• آیا از وضعیت های مختلف تجارت خود در آینده تصویری داریم ؟
• آیا بهترین ها و بدترین ها را می دانیم ؟
• آیا بهترین ها انگیزه های لازم را ایجاد می نماید؟